ZUS intensyfikuje kontrole zwolnień lekarskich – kto może stracić zasiłek?

W ostatnim roku Polacy spędzili aż 240 milionów dni na zwolnieniach lekarskich, co zwraca uwagę na sposób, w jaki niektórzy z nich wykorzystują ten czas. Z danych wynika, że w pierwszej połowie 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) przeprowadził 227 tysięcy kontroli związanych z prawidłowym wykorzystywaniem takich zwolnień. W rezultacie tych działań wstrzymano 14,8 tysiąca zasiłków, co przyniosło oszczędności w wysokości ponad 22 milionów złotych. Dodatkowe środki zostały odzyskane poprzez obniżenie świadczeń po ustaniu zatrudnienia, co łącznie przyniosło Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych zwrot 150,5 miliona złotych.

Analiza zmian w kontrolach zwolnień lekarskich

Porównując z analogicznym okresem 2024 roku, widoczny jest spadek liczby przeprowadzonych kontroli, których liczba wyniosła 260,8 tysiąca. W tamtym czasie wydano 18,6 tysiąca decyzji o wstrzymaniu zasiłków, a łączna kwota odzyskanych środków wyniosła 117,5 miliona złotych. ZUS podkreśla, że kontrole są prowadzone niezależnie od formy zatrudnienia, obejmując zarówno pracowników na umowach o pracę, jak i osoby prowadzące działalność gospodarczą. Każda osoba zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego może być poddana kontroli.

Metody kontroli zwolnień lekarskich

Kontrole mogą przyjmować dwie formy. Pierwsza to weryfikacja przez lekarza orzecznika ZUS, który ocenia, czy zwolnienie lekarskie zostało wydane na podstawie rzeczywistej niezdolności do pracy. Druga forma polega na monitorowaniu przez płatnika zasiłku, czyli ZUS lub pracodawcę, aby sprawdzić, czy ubezpieczony prawidłowo wykorzystuje zwolnienie, nie podejmując pracy zarobkowej.

Ograniczenia i możliwości w trakcie zwolnienia

Osoby przebywające na zwolnieniu lekarskim mogą wykonywać codzienne czynności, takie jak wizyta u lekarza czy zakupy w aptece. Jednakże nie mogą traktować tego czasu jako urlopu. Czas ten jest przeznaczony na regenerację i odzyskanie zdolności do pracy. Kontrole mogą obejmować wizytę pod adresem wskazanym na zwolnieniu, a każda zmiana miejsca pobytu musi być zgłoszona w ciągu trzech dni.

Najczęstsze nadużycia związane ze zwolnieniami

Nadużycia związane z niewłaściwym wykorzystywaniem zwolnień lekarskich obejmują m.in. podejmowanie pracy zarobkowej, wyjazdy wypoczynkowe, udział w kursach i szkoleniach, a także remonty czy prace porządkowe. Każda z tych czynności jest sprzeczna z celem zwolnienia, którym jest przywrócenie pełnej zdolności do pracy.

Podsumowując, zwolnienia lekarskie mają służyć powrotowi do zdrowia, a nie stanowić czas na dodatkowe aktywności. ZUS i pracodawcy mają prawo do przeprowadzania kontroli, aby przeciwdziałać nadużyciom i zapewnić, że środki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są wydatkowane zgodnie z ich przeznaczeniem.

Źródło: Urząd Miejski w Lubinie